Horizontaal Toezicht (HT) oude stijl

In 2005 zijn de eerste HT-convenanten gesloten. De convenanten omvatten afspraken over de wijze waarop de ondernemer en de Belastingdienst omgaan met beheersing en controle van fiscale processen. Het convenant bevatte kernwaarden als transparantie, begrip en vertrouwen sleutelbegrippen en vormde de basis voor een goede fiscale verantwoording.

De Belastingdienst steunde daarbij voor haar toezicht op interne controles binnen de onderneming, met als doel minder achteraf te controleren. Het daarvoor geldende verticaal toezicht was het tegenovergestelde van horizontaal toezicht en hield in dat de Belastingdienst haar oordeel baseerde op de resultaten van (boeken)controles achteraf.

De eerste convenantgroep van 2005, twintig multinationals, vonden het HT prima. Ze profiteerden van de lusten, zoals het afronden van lastige onderwerpen uit het verleden, maar kregen ook te maken met de lasten: een grotere gedetailleerdheid van de vereiste risicoanalyse en steekproeven.

In de jaren daarna is onder andere door een grote groep gemeenten en andere non-profit instellingen een convenant afgesloten. Eind 2020 heeft de Belastingdienst aan alle gemeenten die nu een HT-convenant hebben, aangekondigd dat in 2021 wijzigingen op de rol staan.

Horizontaal Toezicht (HT) nieuwe stijl

De Belastingdienst heeft onderzocht of de hierboven vermelde vorm van HT nog aansloot bij de actuele (fiscale) ontwikkelingen. Tevens wilde de Belastingdienst de transparantie en verantwoording verder verbeteren. Marktpartijen is gevraagd hiervoor input te leveren. Dit alles heeft geleid tot een aantal aanscherpingen en verduidelijkingen, die aangekondigd zijn in het Jaarplan Belastingdienst 2020 en nu worden doorgevoerd.

" CAB-conforme steekproef met Zypper; eenvoudig in gebruik en betaalbaar. "

Bestaande convenanten worden uiterlijk 1 januari 2023 ingetrokken. Tot die tijd hebben grote ondernemingen en gemeenten de gelegenheid om te voldoen aan de nieuwe criteria.

Voor de nieuwe vorm van HT heeft de Belastingdienst een drietal categorieën benoemd. De meeste gemeenten vallen in de categorie Groot. Voor deze categorie geldt dat de onderneming moet voldoen aan twee van de drie onderstaande criteria:

1. Meer dan € 20 miljoen aan activa
2. Meer dan 250 medewerkers
3. Een omzet groter dan € 40 miljoen

Nieuwe criteria

In de berichtgeving van de Belastingdienst omtrent het HT komen twee sleutelbegrippen naar voren: het willen en het kunnen. De kwalitatieve criteria die de Belastingdienst hanteert, zijn:

1. Bereidheid transparant te zijn
2. Zakelijke werkrelatie die HT mogelijk maakt
3. Gedocumenteerde fiscale strategie
4. Gedocumenteerde fiscale risicoanalyse, waarbij met name belangrijke fiscale risico’s (key risks) in kaart zijn gebracht (zie hierna)
5. Documentatie van adequaat werkende monitoring van de key risks (d.w.z. geen materiële onjuistheden in aangiften)
6. Aandacht voor kwaliteit van gegevens die nodig zijn voor de belastingheffing van derden
7. De organisatie kan laten zien dat aangiften aanvaardbaar zijn, op basis van gegevensgericht werk. Dat wordt geborgd in de fiscale beheersing (Tax Control Framework), die onder andere bestaat uit organisatorische maatregelen, procesbeschrijvingen en een adequaat werkende fiscale monitoring
8. Bij fiscale monitoring voert een organisatie bijvoorbeeld zelf periodiek gegevensgericht controlewerk uit en worden rapportages gemaakt. Op basis hiervan kan worden vastgesteld of de genomen fiscale beheersingsmaatregelen toereikend zijn geweest en hebben gewerkt. Eventuele fouten moeten worden hersteld en bevindingen hierover worden gedeeld met de Belastingdienst.

Vormvrij

De inrichting van de fiscale beheersing en monitoring is vormvrij. Hier is geen vast format voor. De Belastingdienst stelt in samenspraak met het bedrijfsleven en de adviespraktijk good practices op die gebruikt kunnen worden voor het inrichten en onderhouden van een Tax Control Framework inclusief fiscale monitoring. De eerste good practices worden naar verwachting in 2022 gepubliceerd.

Voor wat betreft het gegevensgericht controlewerk kan een belastingplichtige zich het beste baseren op de Controle Aanpak Belastingdienst (zie hiervoor Steekproef Fiscaal).

Volg ons op LinkedIn.